Prachtige Japanse prenten, je kent ze vast wel want sommige zijn wereldberoemd geworden en worden vaak op ansichtkaarten gebruikt. Zoals bijvoorbeeld “De grote golf van Kanagawa (Kanagawa Oki Nami Ura)” wat van origine een houtsnede is van de Japanse kunstenaar Katsushika Hokusai maar dat tegenwoordig vaak op posters wordt afgebeeld.
De Japanse prentkunst vind zijn mondiale oorsprong tijdens de Edo periode onder de regering van de Tokugawa’s maar was al enkele eeuwen daarvoor zeer populair onder de Japanners. De prenten of houtsneden zijn altijd onderworpen aan de mode of gebeurtenissen van dat moment (ukiyo-e).
Zo is het mogelijk om zeer uiteenlopende Japanse prenten te vinden met bijvoorbeeld afbeeldingen van natuurrampen, landschappen, erotische schouwspelen (shunga prenten), Japanners in prachtige kledij of architectonische wonders. Maar ook de machtige samoerai krijgers werden vaak afgebeeld in de bekende prentkunst.
Oorsprong en ontwikkeling van de Japanse prent
De Japanse kunst bloeide op door de introductie van het boeddhisme in de 6e eeuw vanuit China en Korea. Verschillende kunstvormen o.a. de prentkunst werd geïmporteerd door Japanse kunstenaars vanuit deze landen. Naarmate de Japanners bekender werden met de kunstvormen gingen ze deze repliceren en herproduceren.
De prentenkunst kwam in bloei en werd al snel toegepast op typische taferelen en landschappen voor Japan. De Chinese manier van het tekenen werd volledig geadopteerd en verfijnt naar Japanse begrippen in prenten en schilderijen. In een vroeg stadia werden vooral belangrijke mensen, hoffelijke bezigheden en adel vastgelegd op de prenten. Dit waren toen nog vooral prachtige tekeningen op grote papieren rollen.
In China noemde ze deze kunstvorm Kara-e en in Japan Yamato-e. De Japanse prenten (Yamato-e) waren veel fijner en hadden meer kleur dan de Chinese varianten. Dit zie je vandaag en de dag nog terug in de eeuwenoude gedetailleerde shunga prenten waarvan je misschien wel iets minder had willen zien, knipoog. De prenten zijn in ieder geval niet meer weg te denken uit de Japanse cultuur.
Houtsneden en Ukiyo-e prenten
Veel mensen denken dat Ukiyo-e gelijk staat aan de gekleurde Japanse prenten kunst maar dit is niet helemaal correct. Ook al is Ukiyo-e inherent aan de Japanse prenten het is eigenlijk een type of kunstvorm binnen deze stroming. Ukiyo-e is wel verantwoordelijk voor de houtdruktechniek waarmee het mogelijk werd om in grote en goedkope oplagen prenten te drukken en te verspreiden.
De oorsprong van deze drukvorm is ontstaan rond het hoogtepunt van de Edo periode (17e eeuw) tijdens de heerschappij van de machtige krijgsheren en samoerais.
Ze werden door de krijgsheren ook vaak gebruikt als propaganda materiaal of om boodschappen te verspreiden.
Wereldberoemde Japanse kunstenaars
Enkele kunstenaars hebben wereldberoemde kunstprenten gemaakt die je tegenwoordig nog vaak terugziet op bijvoorbeeld ansichtkaarten of posters. Tijdens de Nederlandse handel met Japan werden veel van deze drukwerken meegenomen uit Japan en verhandeld in Europa omdat Japanse kunst zeer populair was. Enkele bekende kunstenaars zijn; Andô Hiroshige (1797-1858), Katsushika Hokusai (1760-1849), Kitagawa Utamaro (1753-1806), Suzuki Harunobu (1725-1770), Hishikawa Moronobu (1631-1694), Sugimura Jihei (actief 1680-1690), Katsukawa Shûnko (1743-1812), Katsukawa Shûnsho (1726-1792), Keisai Eisen (1791-1848) en Taiso Yoshitoshi (1839-1892).
